Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia
W przeciwieństwie do zrzeczenia się dziedziczenia, oświadczenie po zmarłym spadkodawcy można złożyć dopiero o jego śmierci.
ODRZUCENIE SPADKU
Odrzucenie spadku - jak wspomniano wyżej - składa się po śmierci spadkodawcy. Oświadczenie takie powinno zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o powołaniu do spadku. Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć zarówno przed Notariuszem, jak i przed Sądem. Skutkiem odrzucenia spadku jest wyłączenie od dziedziczenia, co traktowane jest przez przepisy w ten sposób, jakby osoba taka nie dożyła otwarcia spadku. W przypadku odrzucenia spadku, do dziedziczenia powołani zostaną zstępni osoby, która spadek odrzuciła, ewentualnie kolejne osoby zgodnie z zasadami dotyczącymi dziedziczenia ustawowego. Oświadczenie o odrzuceniu spadku jest najczęściej składane w sytuacji, gdy długi wchodzące w skład spadku przewyższają jego wartość. Jest to więc jeden ze sposobów zwolnienia się od dziedziczenia długów spadkowych.
CZY MOŻNA UZNAĆ ODRZUCENIE SPADKU ZA BEZSKUTECZNE ?
Są sytuacje, w których odrzucenie spadku może zostać uznane za bezskuteczne. Najczęstszym powodem jest tutaj odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli. W takiej sytuacji, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku może żądać, żeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego. Według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika.
Wierzyciel jest ograniczony terminem. Termin to 6 miesięcy od chwili powzięcia przez niego wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od odrzucenia spadku.
ZRZECZENIE SIĘ DZIEDZICZENIA
Zrzeczenie się dziedziczenia odbywa się w formie umowy zawartej pomiędzy Spadkodawcą i spadkobiercą. Na mocy tej umowy postanawiają, że Spadkobierca nie będzie dziedziczyć po spadkodawcy po jego śmierci. Podkreślić należy, iż wyżej wymienione rozwiązanie prawne pozbawia również stronę umowy prawa do zachowku oraz wyłącza dziedziczenie zstępnych (chyba, że strony umowy postanowią inaczej). Wówczas zrzeczenie się spadku ma pełną moc prawną. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych (dzieci, wnuki) zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej. Najważniejszym skutkiem jakie powoduje zrzeczenie się dziedziczenia to wyłączenie zrzekającego się oraz jego zstępnych od dziedziczenia tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku.
CZY MOŻNA UCHYLIĆ SIĘ OD SKUTKÓW PRAWNYCH ZRZECZENIA DZIEDZICZENIA ?
Spadkodawca może uchylić się od skutków prawnych zrzeczenia dziedziczenia. W tym celu konieczne jest zawarcie kolejnej umowy między zrzekającym się, a przyszłym spadkodawcą, po którym zrzeczono się dziedziczenia. Umowa również powinno się zawrzeć w formie aktu notarialnego. Pamiętać należy, iż zrzeczenie się dziedziczenia dotyczy jedynie dziedziczenia ustawowego.
Nie można więc uchylić się od skutków zrzeczenia się dziedziczenia, jeśli doszło do otwarcia spadku, tzn. gdy spadkodawca, po którym nastąpiło zrzeczenie się, zmarł.
PODSUMOWANIE
Obie instytucje - odrzucenie spadku i zrzeczenie się dziedziczenia uregulowane są w kodeksie cywilnym. Obie instytucje mają na celu zrezygnowanie z przyjęcia spadku po zmarłym. Jest to jedyna cecha, która łączy obie instytucje.
Czym więc się różnią ?
1) Czas - zrzeczenie się dziedziczenia może nastąpić tylko za życia przyszłego spadkodawcy, natomiast odrzucenie spadku jedynie po jego śmierci;
2) Trwałość - odrzucenie spadku jest decyzją nieodwołalną, podczas gdy zrzeczenie się dziedziczenia może zostać cofnięte aktem notarialnym;
3) Forma - zrzeczenie się to umowa zawarta w formie aktu notarialnego między zrzekającym się a przyszłym spadkodawcą. Natomiast odrzucenie spadku następuje już po śmierci spadkodawcy przez oświadczenie złożone przed Sądem lub notariuszem;
4) Wzajemność – odrzucenie spadku ma formę jednostronną, a zrzeczenie się dziedziczenia dwustronną;
5) Spadkobiercy - w przypadku odrzucenia spadku w krąg osób uprawnionych do dziedziczenia wchodzą zstępni spadkobiercy, który spadek odrzucił. Zrzeczenie się dziedziczenia powoduje pozbawienie prawa do majątku po zmarłym. Wyjątkiem są sytuacje, w których zastrzeżono coś innego w podpisanej przez spadkodawcę i ustawowego spadkobiercę umowie.